Historia Czeczenii

Mapa Kaukazu. Czeczenia (zaznaczona na jaskrawozielono) jako część Federacji Rosyjskiej. Na podst. CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=53725

CHRONOLOGIA

XIX wiek: Rosja dokonuje podboju Kaukazu. Na skutek wojny lat 1829-59 Czeczenia zostaje anektowana w granice państwa carskiego.

Flaga Czeczenii (od 2004 roku)

1923: Kilka tygodni po proklamowaniu Związku Radzieckiego, na ziemiach czeczeńskich utworzony zostaje Czeczeński Obwód Autonomiczny

1936: Utworzona zostaje Czeczeńsko-Inguska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka (w granicach sowieckiej republiki rosyjskiej).

1989: Wg spisu ludności, 66% ludności na terytorium obecnej Czeczenii stanowiła ludność czeczeńska a 24.8% rosyjska

CZECZENIA W DOBIE ROZPADU ZSRR

26 kwi 1991: Borys Jelcyn podpisuje dekret, przyznający republikom prawo do swobodnego samostanowienia

maj 1991: Czeczeńsko-Inguska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka ogłasza deklarację niepodległości. Jeszcze tego samego roku nastąpi rozpad państwa na Czeczenię i Inguszetię

6 wrz 1991: Generał-major sowieckiego lotnictwa Dżochar Dudajew (z pochodzenia Czeczen) przejmuje władzę w Czeczenii

Dżochar Dudajew, zdj. z września 1991 r., By Dmitry Borko – http://mirror688.graniru.info/Society/History/m.250768.html, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=50592500

27 paź 1991: Dudajew zostaje wybrany na prezydenta Czeczenii

1 lis 1991 – Ogłoszenie niepodległości Czeczenii

2 lis 1991 – Wiceprezydent rosyjskiej republiki radzieckiej, Aleksandr Ruckoj, wydaje dekret o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na terenie Czeczenii

8/9 lis 1991 – Nieudana akcja rosyjskich komandosów w Czeczenii w celu obalenia władzy Dudajewa

11 lis 1991 – Rosjanie odwołują stan wyjątkowy w Czeczenii

26 gru 1991 – Rozwiązanie Związku Radzieckiego

NIEPODLEGŁA CZECZENIA

12 mar 1992 – Czeczeński parlament uchwala konstytucję niepodległego kraju

13 mar 1992 – Gruzja jako jedyny kraj na świecie decyduje się uznać niepodległość Czeczenii

16 kwi 1992 – rosyjsko-czeczeńska umowa o wycofaniu wojsk rosyjskich z Czeczenii

17 kwi 1993 – Dudajew wprowadza w kraju rządy prezydenckie

I WOJNA W CZECZENII (1994-96)

11 gru 1994 – początek rosyjskiej interwencji wojskowej w Czeczenii (wybuch I wojny czeczeńskiej)

Ewolucja przebiegu frontu I wojny w Czeczenii:

19 sty 1995 – Rosjanie zdobywają pałac prezydencki w Groznym – stolicy Czeczenii

Grozny, styczeń 1995: zniszczony Pałac Prezydencki, By Photo: Mikhail Evstafiev – Mikhail Evstafiev, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=343751

13 lut 1995 – Zajęcie Groznego przez Rosjan

21 kwi 1996 – Śmierć Dudajewa, namierzonego przez rosyjski samolot wywiadowczy podczas rozmowy przez telefon satelitarny. Przywódca czeczeński zmarł wskutek trafienia rosyjskim pociskiem rakietowym

sie 1996 – Odzyskanie Groznego przez Czeczenów

31 sie 1996 – koniec I wojny czeczeńskiej. Na mocy rozejmu w Chasawjurcie (Dagestan, ROSJA) kwestię statusu Czeczenii odłożono w czasie na 5 lat. Formalnie Czeczenia pozostała w granicach Federacji Rosyjskiej, ale w praktyce funkcjonowała jako niezależne państwo

TRZYLECIE MIĘDZYWOJENNE (1996-99)

Asłan Maschadow w 1999 r., By Natalia Medvedeva – http://exhibition.ipvnews.org/photo_119.php, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5817549

12 lut 1997 – Asłan Maschadow zostaje prezydentem Czeczenii. Gratulacje składa mu Borys Jelcyn.

12 maj 1997 – Borys Jelcyn i Asłan Maschadow podpisują w Moskwie układ pokojowy

3 lut 1999 – Pod wpływem nacisków politycznych Maschadow wprowadza w Czeczenii prawo szariatu.

7 sie 1999 – islamscy bojownicy z Czeczenii pod wodzą m.in. Szamila Basajewa atakują rosyjski Dagestan, aby wesprzeć tamtejszych islamskich powstańców. Towarzyszy im hasło utworzenia muzułmańskiego kalifatu na północnym Kaukazie

Ewolucja przebiegu frontu w czasie wojny w Dagestanie:

8 sie 1999 – premierem Rosji zostaje Władimir Władimirowicz Putin

Wołgodońsk, 16 września 1999: eksplozja uszkadza budynek mieszkalny, By Own work, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18905271

4-16 wrz 1999 – Rosją wstrząsa seria zamachów na budynki mieszkalne (dwa w Moskwie, jeden Wołgodońsku i jeden w Bujnaksku), w wyniku których ginie 367 osób. Odpowiedzialnością za ataki Rosjanie oskarżają Czeczenów. Zdarzenia te posłużyły Rosjanom jako pretekst do rozpoczęcia II wojny czeczeńskiej. Istnieje teoria, jakoby za zamachami w rzeczywistości stały służby rosyjskie.

14 wrz 1999 – Rosjanie pokonują islamskich powstańców w Dagestanie. Koniec trwającej nieco ponad miesiąc wojny.

II WOJNA W CZECZENII (1999-2000/2009)

1 paź 1999 – Rosja rozpoczyna inwazję na Czeczenię. Wybucha II wojna czeczeńska

Ewolucja przebiegu frontu II wojny w Czeczenii:

12 gru 1999 – początek rosyjskiego szturmu na Grozny

31 gru 1999 – Borys Jelcyn rezygnuje ze stanowiska Prezydenta Rosji. Pełniącym jego obowiązki zostaje Władimir Putin

6 lut 2000 – Grozny przechodzi w ręce rosyjskie

26 mar 2000 – Wybory prezydenckie w Rosji w pierwszej turze wygrywa kandydat niezależny, Władimir Putin (53,44% głosów). Zwycięstwa rosyjskie w II wojnie czeczeńskiej przysłużyły się jego kampanii prezydenckiej

kwi 2000 – Konflikt w Czeczenii przechodzi z fazy wojny regularnej w etap działań partyzanckich

2002: Wg spisu ludności, 93.5% ludności na terytorium Czeczenii stanowiła ludność czeczeńska a 3.7% rosyjska (gwałtowny wzrost przewagi ludności czeczeńskiej względem poprzedniego spisu z 1989 r.)

23 paź 2002 – Czeczeńscy bojownicy pod przywództwem 23-letniego Mowsara Barajewa przeprowadzają atak terrorystyczny na moskiewski teatr na Dubrowce. Atakujący żądają zakończenia wojny w Czeczenii oraz wycofania stamtąd wojsk rosyjskich. Grożą, że jeśli ich żądania nie zostaną spełnione, po 7 dniach przystąpią do zabijania zakładników.

Szamil Basajew, zdj. z 1995 r., By Natalia Medvedeva – File:Shamil Basaev.jpg cropped, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=30398929

26 paź 2002 – Rosjanie przeprowadzają szturm na teatr, w wyniku którego udaje się odbić obiekt. Ginie przywódca terrorystów, Barajew. Wg oficjalnych danych, w toku wydarzeń począwszy od 23 października poniosło śmierć łącznie 130 osób.

23 mar 2003 – referendum konstytucyjne w Czeczenii

2 kwi 2003 – włączenie Czeczenii do Rosji (wejście w życie konstytucji, w myśl której określono, że Czeczenia stanowi integralną część Federacji Rosyjskiej)

5 paź 2003 – Prezydentem Czeczenii zostaje prorosyjski polityk, Achmat Kadyrow. Dotychczasowy prezydent Maschadow nie rezygnuje z urzędu. Konsekwencją staje się istnienie dwóch ośrodków czeczeńskiej władzy: prorosyjskiej z Kadyrowem na czele i dotychczasowej z przywódcą Maschadowem

9 maj 2004 – Udany zamach na Kadyrowa przeprowadzony na stadionie w Groznym, do którego zorganizowania przyznałe się Szamil Basajew (wg jego słów, celem ataku mieli być rzekomi zdrajcy narodu czeczeńskiego)

1 wrz 2004 – Terroryści, żądający opuszczenia Czeczenii przez armię rosyjską, przeprowadzają atak na szkołę w Biesłanie z pochwyceniem zakładników

3 wrz 2004 – Szturm antyterrorystów rosyjskich w celu odbicia szkoły w Biesłanie. W toku wydarzeń począwszy od 1 września giną łącznie 334 osoby

8 mar 2005 – śmierć Asłana Maschadowa podczas operacji sił rosyjskich w Tołstoj-Jurt

RZĄDY RAMZANA KADYROWA (2007 – )

Ramzan Kadyrow, zdj. z 2018 r., By Kremlin.ru, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=70002118

5 kwi 2007 – Prezydentem Czeczenii zostaje syn zabitego 3 lata wcześniej Achmata Kadyrowa, Ramzan Kadyrow.

31 paź 2007 – Doku Umarow, należący do czeczeńskiego antyrosyjskiego ruchu oporu, proklamuje utworzenie islamistycznego Emiratu Kaukaskiego. Emirat w założeniach miałby rozciągać się od Dagestanu nad Morzem Kaspijskiem, aż po Karaczajo-Czerkiesję na zachodzie Północnego Kaukazu

16 kwi 2009 – Rosja ogłasza ustanie “operacji antyterrorystycznej” w Czeczenii – symboliczny koniec II wojny czeczeńskiej

2010: Wg spisu ludności, 95.3% ludności na terytorium Czeczenii stanowiła ludność czeczeńska a tylko 1.9% rosyjska (nieznaczny wzrost przewagi ludności czeczeńskiej względem poprzedniego spisu z 2002 r.)

2010 – 11 – Rosja, Stany Zjednoczone i ONZ uznają Emirat Kaukaski za organizację terrorystyczną

5 mar 2011 – Stanowisko Prezydenta Czeczenii zostaje przemianowane na urząd Szefa Republiki Czeczeńskiej

paź 2019 – Władzę w Czeczenii nadal sprawuje Ramzan Kadyrow

Wybierz kraj i zobacz artykuły historyczne na jego temat: