– Korea Północna to komunistyczny kraj, którego początki sięgają 1945 roku, gdy państwa alianckie podzieliły okupowany dotąd przez Japonię Półwysep Koreański na 2 części, oddzielając je od siebie 38. równoleżnikiem – Północna część Półwyspu znalazła się pod okupacją sowiecką, a południowa pod amerykańską. Wskutek podziału w Korei Północnej zaczął kształtować się system komunistyczny, a w Korei Południowej kapitalizm – W 1950 roku między Koreą Północną a Koreą Południową wybuchła wojna. Choć działania zbrojne ustały w 1953, formalnie konflikt nie został zakończony do dziś – W konsekwencji wydarzeń z poł. XX w. naród koreański został przedzielony granicą, a historia obydwu części Półwyspu potoczyła się w diametralnie innych kierunkach. Różnice między Koreańczykami Północnymi a Południowymi obok kwestii polityczno-ustrojowych, zaszły także na płaszczyźnie kulturowej, a nawet biologicznej (Koreańczycy Północni są z reguły niżsi od ich krewniaków z południa) |
Kalendarium
1910 – Naród koreański trafia pod panowanie Japonii, która podbija Półwysep Koreański
8/9 sie 1945 – Związek Radziecki wypowiada wojnę Japonii i od strony północnej wkracza na okupowany przez Japonię Półwysep Koreański
Sowiecka inwazja na Koreę:
10 sie 1945 – Dwóch amerykańskich pułkowników (Charles Bonesteel i Dean Rusk) opracowuje plan podziału Półwyspu Koreańskiego na strefy okupacyjne wzdłuż 38. równoleżnika. Projekt ten – po zatwierdzeniu przez przełożonych – zostanie następnie przekazany stronie sowieckiej, która wyrazi wobec niego akceptację (ku zdziwieniu Amerykanów).
2 wrz 1945 – Japonia podpisuje akt kapitulacji przed aliantami, w wyniku czego kończy się II wojna światowa w Azji. Sowieci okupują północną część Półwyspu Koreańskiego aż do 38. równoleżnika
8 wrz 1945 – Amerykańskie wojska przybywają na południową część Półwyspu Koreańskiego
Droga do powstania dwóch państw koreańskich (1945 – 48)
3 paź 1945 – Sowieci ustanawiają w północnej części Półwyspu “Sowiecką Administrację Cywilną”, mającą charakter militarnego zarządu okupacyjnego
8 lut 1946 – Sowieckie władze okupacyjne w północnej Korei tworzą namiastkę koreańskiego rządu kontrolowanego przez komunistów, na czele którego stanie późniejszy przywódca państwa, Kim Ir Sen. Władze te przeprowadzą reformę rolną (marzec 1946) oraz dokonają upaństwowienia kluczowych gałęzi przemysłu, banków oraz środków transportu (sierpień 1946).
21 lut 1947 – Władze skupione wokół Kim Ir Sena przekształcają się w Ludowy Komitet Północnej Korei
15 sie 1948 – Proklamowanie Korei Południowej (formalnie “Republiki Korei” ze stolicą w Seulu)
wrz 1948 – Rozwój sytuacji na południu Półwyspu Koreańskiego skłania Stalina do wyrażenia zgody na utworzenie państwa koreańskiego w północnej części Półwyspu
9 wrz 1948 – Proklamowanie Korei Północnej (formalnie “Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej” ze stolicą w Pjongjangu)
W przededniu wojny koreańskiej (1948-50)
1948-49 – Sowieckie wojska wycofują się z Korei Północnej, a większość amerykańskich opuszcza Koreę Południową
1949/50 – Kim Ir Sen, chcąc zjednoczyć całą Koreę w ramach państwa komunistycznego, próbuje nakłonić Stalina do wyrażenia zgody na rozpoczęcie wojny Korei Północnej z Koreą Południową
wiosna 1950 – Stalin zgadza się, aby Korea Północna wypowiedziała wojnę Korei Południowej
25 cze 1950 – Agresja wojsk północnokoreańskich na Koreę Południową. Początek wojny koreańskiej.
WOJNA KOREAŃSKA 1950 – (1953)
27 cze 1950 – Oddziały Korei Północnej wkraczają do Seulu, leżącego opodal 38. równoleżnika
sie – wrz 1950 – Siły Korei Północnej niemal całkowicie opanowują Półwysep Koreański (z wyjątkiem jego południowo-wschodniej części – tzw. worka pusańskiego)
15 – 17 wrz 1950 – Amerykanie pod dowództwem gen. Douglasa MacArthura przeprowadzają wielki desant pod Inczon na tyłach wroga (na wschodnim wybrzeżu Półwyspu Koreańskiego). Rozpoczyna się kontrofensywa sił Południa
paź 1950 – W wyniku postępów wojsk Korei Południowej i ich sojuszników, opanowują oni ok. 90% Półwyspu Koreańskiego
25 paź 1950 – Włączenie się komunistycznych Chin w wojnę koreańską. Ich przywódca Mao Tse Tung przysyła posiłki dla Korei Północnej w postaci ok. 200 tys. “Chińskich Ochotników Ludowych”
30 paź 1950 – Wojska Południa dochodzą do granicy z Chinami na północy
gru 1950 – Początek ofensywy wojsk ludowych
cze 1951 – Ustabilizowanie linii frontu w środkowej części Półwyspu
27 lip 1953 – Rozejm w Panmundżomie, kończący okres walki zbrojnej na Półwyspie Koreańskim. Wzdłuż linii demarkacyjnej, którą wyznaczono w miejscu przebiegu linii frontu, ustanowiono Strefę Zdemilitaryzowaną, która do dziś oddziela Koreę Północną od Południowej.
Realizację zawieszenia broni miała nadzorować specjalna, licząca ok. 300 osób, Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych, w skład której weszły Polska, Czechosłowacja, Szwecja i Szwajcaria. Formalnie wojna koreańska trwa nadal – do dziś nie podpisano porozumienia pokojowego.
Powojenne rządy Kim Ir Sena (1953 – 94)
1954 – Wprowadzenie socjalistycznego centralnego planowania w gospodarce północnokoreańskiej
1955 – Kim Ir Sen w swoim przemówieniu pierwszy raz odwołuje się do zasad, które zawarte zostaną w “idei Dżucze”. Dżucze z czasem stanie się oficjalną doktryną państwową Korei Północnej
Zasady idei Dżucze: – Dżucze jest hybrydą ideologii marksizmu-leninizmu oraz zasad autarkii (samowystarczalności państwowej). – W myśl idei Dżucze socjalizm Marksa i Lenina ma być dostosowany do realiów i specyfiki koreańskiej. Korea Północna rezerwuje sobie tym samym prawo do własnej interpretacji zasad socjalistycznych – W Dżucze podkreśla się niezależność polityczną, gospodarczą i militarną państwa północnokoreańskiego, co w praktyce sprzyja izolowaniu się Korei Północnej na arenie międzynarodowej |
1958 – Zakończenie kolektywizacji rolnictwa w Korei Płn.
1966 – 69 – “Druga wojna koreańska” – okres wzmożonej ilości niewielkich starć w Strefie Zdemilitaryzowanej pomiędzy żołnierzami Korei Północnej i Korei Południowej, wspieranymi przez Amerykanów. W okresie tym zginęło kilkaset osób po obydwu stronach konfliktu
1972 – Kim Ir Sen rezygnuje z funkcji premiera i zostaje wybrany przez Najwyższe Zgromadzenie Ludowe na urząd prezydenta Korei Północnej
18 sie 1976 – W Koreańskiej Strefie Zdemilitaryzowanej dochodzi do “incydentu z siekierą”.
Incydent z siekierą W koreańskiej strefie przygranicznej rosła 30-metrowa topola utrudniająca prowadzenie obserwacji koreańsko-amerykańskim żołnierzom Południa. Wobec powyższego ci 18 sierpnia 1976 podjęli próbę jej ścięcia. Gdy przystąpiono do usuwania drzewa, Koreańczycy z Północy zażądali przerwania prac. Według ich słów, topolę miał zasadzić rzekomo sam Kim Ir Sen. Amerykanie jednak nie usłuchali. Ostatecznie Koreańczycy z Północy postanowili zaatakować. W wyniku napaści, podczas której wykorzystano porzucone siekiery, zginęło dwóch amerykańskich żołnierzy. Incydent zyskał znaczenie międzynarodowe. Syn przywódcy Korei Płn, Kim Dzong Il, obecny na szczycie Ruchu Państw Niezaangażowanych, wystąpił z rezolucją potępiającą rzekomą amerykańską prowokację i wzywającą do wycofania sił Stanów Zjednoczonych z Korei. Uchwała ta została przyjęta przez przywódców obecnych na szczycie. Z kolei Amerykanie 19 sierpnia 1976 podwyższyli swoją gotowość obronną do poziomu DEFCON 3. |
21 sie 1976 – Amerykański pokaz siły: operacja “Paul Bunyan”, w wyniku której żołnierze US Army zdołali ostatecznie doprowadzić do ścięcia topoli (Paul Bunyan to legendarna postać drwala, obecna w amerykańskiej kulturze)
8 lip 1994 – śmierć Prezydenta Korei Północnej, Kim Ir Sena. Przywódcą państwa zostaje jego syn, Kim Dzong Il
Rządy Kim Dzong Ila (1994 – 2011)
1995 – 99 – Klęska głodu w Korei Północnej
5 wrz 1998 – Kim Ir Sen pośmiertnie zostaje uznany za “Wiecznego Prezydenta” Korei Północnej.
2003 – Korea Północna wycofuje się z układu o nierozpowszechnianiu broni nuklearnej
2005 – Pjongjang przyznaje się do posiadania broni jądrowej
9 paź 2006 – 1. północnokoreańska próba nuklerarna
25 maj 2009 – 2. próba nuklearna
27 maj 2009 – Korea Północna jednostronnie uznaje porozumienie rozejmowe z 1953 roku za nieważne
17 gru 2011 – Śmierć Kim Dzong Ila. Następcą zostaje jego syn, Kim Dzong Un
Rządy Kim Dzong Una (2011 – )
Według danych służb południowokoreańskich, Kim Dzong Un po dojściu do władzy miał dokonać czystek ok. 300 osób.
12 lut 2013 – 3. próba atomowa (pierwsza w czasie rządów Kim Dzong Una)
6 sty 2016 – 4. próba atomowa
9 wrz 2016 – 5. próba atomowa
3 wrz 2017 – 6. próba atomowa
kwi 2018 – Spotkanie Kim Dzong Una z prezydentem Korei Południowej, Moon Jae-inem, które miało miejsce w Strefie Zdemilitaryzowanej. Dwaj przywódcy zapowiedzieli starania w kierunku denuklearyzacji Półwyspu Koreańskiego i formalnego zaprowadzenia pokoju między obydwoma państwami
12 cze 2018 – 1. spotkanie przywódcy Korei Północnej, Kim Dzong Una z Prezydentem Stanów Zjednoczonych, Donaldem Trumpem (w Singapurze). Szczyt zakończył się podpisaniem porozumienia, w którym poruszono kwestię odnowy relacji północnokoreańsko-amerykańskich oraz starań na rzecz pokoju na Półwyspie Koreańskim.
18 – 20 wrz 2018 – Szczyt przedstawicieli Korei Północnej i Korei Południowej w Pjongjangu (trzecie spotkanie tego rodzaju zorganizowane w 2018 r.)
27 – 28 lut 2019 – 2. spotkanie Kim Dzong Una z Donaldem Trumpem (w Wietnamie). Szczyt nie zakończył się ogłoszeniem formalnego porozumienia między jego uczestnikami.
30 cze 2019 – Spotkanie trójstronne państw koreańskich oraz Stanów Zjednoczonych w Strefie Zdemilitaryzowanej, w którym uczestniczył Donald Trump (formalnie pierwszy prezydent USA, który stanął na północnokoreańskiej ziemi w czasie piastowania swojego urzędu)
Wybierz kraj i zobacz artykuły historyczne na jego temat:
Dodaj komentarz